Jaskinia Výpustek
Jaskinia Výpustek
Jaskinia Výpustek znajduje się w środkowej części Morawskiego Krasu po lewej stronie doliny Křtinské. Jaskinia, wcześniej znana również jako „Labirynt Výpustek“, tworzona jest przede wszystkim przez kopalne partie dawnego podziemnego potoku Křtinskiego.
Jaskinia Výpustek - zarys historyczny
Odkrycia archeologiczne dowiodły, iż ludzie osiedlili się tutaj już 15 000 lat p.n.e., istniało tu też osadnictwo “halsztackie” oraz “ludzi tworzących ceramikę słowiańską”. Tak samo jak jaskinie Sloupsko-Šošůvské, jaskinia Výpustek była już znana w 17. wieku. Pierwsze pisemne wzmianki o tym systemie jaskiniowym pochodzą z roku 1609 - w tym roku rozpoczęto również pierwsze badania jaskini.
Nad jej eksploracją pracowało kolejno wielu znanych badaczy - hrabia Hugo Salm, jego osobisty lekarz Jindřich Wankel, Karel Absolon i wielu innych.
W 20. wieku działalność ludzka odcisnęła wyraźne piętno na jaskini Výpustek. Ponieważ znajdowały się w niej bogate złoża fosfatów, z których wytwarzano nawozy, Výpustek stała się w latach dwudziestych miejscem intensywnego wydobycia.
Jaskinia została podwyższona oraz poszerzona. W roku 1936 o jaskini dowiedziało się Ministerstwo Obrony Narodowej i zdecydowało, że wybuduje w niej podziemny skład amunicji.
Podczas tych prac kolejne komory zostały uwolnione od gliny, ale skład amunicji nigdy nie został utworzony. Ostatecznie w roku 1944 w komorach jaskini wybudowano podziemną wytwórnię zakładu „Flugmotorenwerke Ostmark“, który specjalizował się w produkcji silników samolotowych. Po wojnie, w latach 60-tych, postawiono tutaj posterunek dowództwa wojskowego, który aż do końca roku 2001 był miejscem ściśle tajnym i bacznie strzeżonym.
Jaskinia Výpustek - współczesność
We wrześniu 2005 Agencja Ochrony Przyrody oraz regionu z Ministerstwa Środowiska Naturalnego przejęła od armii obiekt oraz 4 ha gruntu w Morawskim Krasie niedaleko gminy Křtiny, wraz z rozległym systemem jaskiniowym. Kompleks w jaskini Výpustek ma długość około 170 metrów. Znajdują się w nim sypialnie, pokoje narad, urządzenia do oczyszczania powietrza oraz do produkcji prądu elektrycznego. Oprócz jaskini do kompleksu należy również dziewięć budynków, z których część ma zostać zachowana.